Kan değerleri, hekim aracılığıyla hastaya doğru tanı konulmasında yardımcı olabilecek, kan tahlilindeki değerleri açıklamaktadır. Bu değerler, tanıya destek olan önemli bir faktör olarak değerlendirilir. Kan değerleri yorumlanırken, hastanın fiziksel ve genel durumu dikkate alınmalıdır. Tek başına bu değerler, sadece bilgi sahibi olmamıza yardımcı olur.

Genel tıp uygulamaları sırasında doktorlar, polikliniğe başvuran birçok hastadan kan tahlili isterler. Tam kan sayımı, doktorunuza tanıya yaklaşmasında yardımcı olan, değerli ve nispeten pahalı olmayan bir testtir. Kan analizinin amacı tanı koymak değildir. Kan analizinin asıl amacı, doktorun olası tanılar arasında eleme yapmasını sağlamaktır. Yani tanıya destek olmaktır. Hastayı görmeden, muayene etmeden tanı konulmaz.

Vücudumuzda oksijen taşıyan kırmızı kan hücreleri (alyuvarlar) ile hastalıklara karşı savunmamızı sağlayan beyaz kan hücreleri (lökositler) sayılmakta ve büyüklükleri incelenmektedir. Bildiğiniz gibi kırmızı kan hücrelerinde hemoglobin proteinleri bulunur. Oksijeni taşıyan protein hemoglobindir. Hemoglobin ölçüsü düşerse oksijen taşınamaz. Ülkemizde kullanılan laboratuvar cihazları yurtdışından satın alındığı için, tahlil sonuçları genellikle farklı terimlerle gösterilmektedir.

Tahlil sonuçlarında oksijen taşıyan alyuvarlar yani kırmızı kan hücreleri ile hastalıklarla savaşmamızı sağlayan lökositlerin yani beyaz kan hücrelerinin büyüklükleri ve sayıları incelenmektedir. Kırmızı hücrelerde bulunan hemoglobin oksijen taşımaktadır. Bu hücrelerin azalması sonucu olarak oksijen taşınamaz. Yapılan tahlillerin farklı terimlerle gösterilmesinin nedeni, cihazların yurtdışından satın alınmasıdır. Bunların haricinde böbrek, karaciğer, yağ ve şeker gibi birçok ölçüt kan tahlili yapılarak incelenebilir.

RBC (Red Blood Cells): Bu ölçüt, oksijen taşımakta olan hücrelerin sayısını vermektedir. Değerin düşük çıkması anemi veya kan kaybına işaret eder. Değerin yüksek çıkması ise KOAH, polisitemi hastalığı, yüksek yerlerde oturma gibi nedenlerden kaynaklanabilir.

MCV (Mean Corpuscular Volume): Bu ölçüt, oksijen taşıyan hücrelerin ortalama büyüklüğü olarak değerlendirilir. Ölçüt düşükse kırmızı hücrelerin küçük olduğu, yüksekse hücrelerin genişlediği düşünülür. Demir eksikliğine bağlı anemilerde ölçüt küçülür, B12 vitamini eksikliğinden kaynaklanan anemilerde ise ölçüt yüksek çıkar. Bu örnekler verdiğimiz rahatsızlıklardır. Birçok tanıya yardımcı olacak değerler arasında yer alırlar.

Hb (Hemoglobin): Kan içinde bulunan hemoglobin miktarını gösteren ölçüt, anemilerin teşhisinde önemlidir.

MCH: Kırmızı hücrelerdeki hemoglobin miktarını gösteren değerdir.

Hct (Hematokrit): Kanda bulunan hemoglobin ve alyuvar miktarlarını veren değerlerdir. Düşük çıktığı durumlarda anemi, lösemi ve kan kayıplarını gösterirken, ishal gibi su kayıplarında veya polisitemi hastalığında değerler yüksek çıkar.

PLT (Platelets): Kanda pıhtılaşmayı sağlayan hücreleri gösteren değerlerdir.

WBC (White Blood Cells - Lökositler): Kanın içindeki korumayı sağlayan, immün hücreler olan lökositlerin toplamını veren bir değerdir. Yüksekliğinde enfeksiyon varlığı ve kronik iltihabi hastalıklar delil sayılır. Lösemi hastalarında da bu ölçüt yüksek çıkar. Değerin düşüklüğünde lökosit yapımını bozan problemlerin varlığı gündeme gelir. Kanser türlerinde, kemik iliği hastalıklarında, AIDS hastalıklarında değerler düşük çıkar.

PNL (Nötrofiller): Bu değerin yüksek çıkması halinde bakteri kaynaklı enfeksiyonların varlığı düşünülür.

Lenfositler (Lymphocytes): Bu ölçüt AIDS hastalığında düşerken, virüs kaynaklı enfeksiyonlarda yükselmektedir.

Eozinofiller (Eosinophils): Kandaki bu değerin yüksekliği alerji ve parazit kaynaklı hastalıkları işaret eder.

Tek başına kan analizinin fazla miktarda bir tanı değeri bulunmaz. Görüldüğü gibi tabloda bulunan hiçbir ölçüm bir hastalığa özgü değildir. Kan tahlili yorumlanırken hastanın genel sağlık durumu ve fizik muayenesi bir bütün olarak ele alınır. Örneğin, aynı kan değerleri 80 yaşında kanlı ishali olan bir hasta için farklı, 11 yaşında öksüren ve ateşi olan bir çocuk için farklı yorumlanacaktır.

Kan tahlili sonuçlarının doğru yorumlanabilmesi için, hastanın genel sağlık durumu, yaş, cinsiyet ve diğer klinik bulgular göz önünde bulundurulmalıdır. Bu nedenle kan tahlili sonuçlarının değerlendirilmesi, uzman hekimler tarafından yapılmalıdır.